It wurdt my te gleon ûnder de fuotten
Het is de laatste tijd veel in het nieuws geweest, de zogenaamde speculatieve grondtransacties. Door grondhandelaren worden landbouwpercelen in stukken verdeeld, om deze vervolgens te koop aan te bieden aan kleine beleggers. Dit gebeurt bijna altijd met de (valse) belofte dat er op termijn waarschijnlijk op de grond gebouwd zal mogen worden, waardoor de waarde van de grond aanzienlijk zal stijgen en de belegger dus een flinke winst kan realiseren.
De grondhandelaar heeft vaak een prachtige brochure en stelt ook de koopovereenkomst op. De notaris komt pas in beeld als de belegger de verplichting tot koop en dus ook tot betaling al is aangegaan. De notaris moet dan, in verband met zijn ministerieplicht, verplicht meewerken aan de overdracht van de grond. Slechts als er sprake is van strijd met het recht, of met de openbare orde, mag een notaris zijn diensten weigeren.
Onlangs heeft een koper van een stuk grond, die onder de koop uit wilde komen, omdat hij zich door de verkoper misleid en onder druk gezet voelde, een procedure bij de rechter aangespannen. De rechter heeft in deze zaak beslist dat de koper de koop niet hoeft na te komen, omdat de verkoper misleidende informatie heeft gegeven over de opbrengst van het stuk grond. Daarnaast wijst de rechter op het belang van tussenkomst van een notaris bij dit soort transacties.
Dat is helemaal in lijn met het standpunt dat de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB) inneemt over speculatieve grondhandel: als de notaris al bij de koopovereenkomst betrokken is, kunnen zij klanten eerder waarschuwen voor de risico’s van grondspeculatie en zo onnodig leed voorkomen. Daarnaast pleit de KNB ervoor dat grondhandelaren in het vervolg een vergunning nodig hebben, zodat ook de Autoriteit Financiële Markten toezicht kan houden op dit soort transacties.
Zowel de AFM als de notaris kan op deze wijze ervoor zorgen dat de potentiële koper vooraf beschikt over alle relevante informatie over de koop en de daaraan verbonden consequenties. Wurdt it jo dan te gleon ûnder de fuotten, dan kunt u zich nog tijdig bedenken en voorkomen dat u niet “warme grond” koopt, maar juist van een “koude kermis” thuis komt.